Jan PA3ESY
Even voorstellen: Jan PA3ESY
Ouders Huis
Naam: Jan Poortman. Ik werd geboren op 12 februari 1946 in Goor, tegenwoordig gemeente Hof van Twente. We woonden buiten Goor in alle rust en eenzaamheid, dat laatste viel nogal mee, er was altijd “veel volk over de vloer” en we woonden pal naast het Goorse openluchtzwembad. Dus ’s zomers waren de rust en de eenzaamheid ver te zoeken. Ik had een prachtige jeugd en bij ons thuis kon en mocht er erg veel.
Mijn eerste stappen op het gebied der elektriciteit begonnen al op zeer jeugdige leeftijd, ik denk een jaar of acht. Samen met een vriendje probeerde ik elektriciteit op te wekken door een verzameling van vogelkastjes, fietsdynamo’s en fiets-lampen met wat draden aan elkaar te plakken. Het resultaat was niet echt geweldig, maar we vermaakten ons er goed mee en in onze fantasie werd de mensheid met de door ons gemaakte kilowatts erg gelukkig gemaakt.
Electriciteit opwekken
De foto hiernaast toont de installatie in de ruime tuin van mijn ouderlijk huis met de twee operators, links de reeds overleden Jan Bunschoten en rechts zit ik.
Mijn ouders waren wat minder enthousiast omdat er zo hier en daar onderdelen van de rijwielen ontbraken.
Nadat ouders en bekenden mijn belangstelling voor elektriciteit ed. hadden ontdekt, kreeg ik op 11 jarige leeftijd een radiobouwdoos van de firma Maxwell, genaamd “de Pupil”. Ook de boeken van Leonard de Vries, het “Jongensradioboek” deel 1 en 2 en de oeroude uitgave van “Jongens en Elektriciteit” van Morgan en Sims droegen bij aan het enthousiasme. In de jaren die volgden kwamen er heel veel mooie oude radiotoestellen die ik natuurlijk sloopte. Daar heb je dan achteraf veel spijt van, maar ja, het is nu eenmaal zo.. en je had onderdelen nodig.
Toen ik wat ouder was, 14 jaar, maakte ik al heel veel ontvangers, zenders, versterkers en andere wonderbaarlijke apparaten, die meestal niet altijd deden wat je ervan verwachte.
Oude shack
Op de foto een beeld van mijn werktafel in de shack.
Ja, ook ik ben piraat geweest op de middengolf (Radio Marconi) en later onder de roepletters PA0FU, de call van mijn grote voorbeeld de heer E.A. Spoor, dus ook op de amateurbanden verbindingen gemaakt, dat vond ik maar “half illegaal”. Dat laatste gebeurde met zijn zender, de beroemde T1154 uit de Lancasterbommenwerper uit de tweede wereldoorlog, gevoed met een door hem gemaakte voeding van 1200 Volt, die onder de werktafel stond, met twee kwikdampers, die door mij met de voet werd bediend door een schakelaar die de nul van de voedingstrafo schakelde. Ik dacht toen “nul” is ongevaarlijk……… Het is allemaal wonderwel goed gegaan. Gedurende de schoolvakanties werkte ik op de “Stoom Blekerij”, een textielbedrijf in Goor, ik was ingedeeld bij de elektriciens en moest de enorme generator bij groot onderhoud met tri schoonmaken. Niet bepaald gezond, maar wel leerzaam. Ook andere werkzaamheden zoals Tl-armaturen installeren werden met verve uitgevoerd. Met de centjes die ik daarmee verdiende toog ik met twee grote koffers richting Amsterdam. In de ene koffer zat de andere en in die zat wat ondergoed en een toilettas. Ik mocht bij kennissen slapen en met lijn 4 was ik zo in het centrum, waar zich op de Wallen de meeste dumpzaken bevonden. Hoewel ik ook wel oog had voor de dames, was ik toch meer te vinden bij Radio Rotor, Radio Lenssen, Bram Polak en het Waterlooplein. Bram Polak zie foto:
Bram Polak
Met de koffers vol dumpsets en onderdelen werd de reis met de trein weer aanvaard richting Goor. Het waren uiterst leerzame tijden. Het werd nog interessanter toen ik de grote meester, Wim Sanders van Radio Sanders in Goor, mocht assisteren bij het repareren van radio’s en versterkers en met hem de boer op ging om TV’s met bijbehorende antennes te plaatsen.
Leermeester Wim Sanders
Televisies mocht ik nog niet repareren, dat was te gevaarlijk. Op de foto hiernaast de grote leermeester Wim Sanders aan het werk. Ik was in die tijd ook al lid van de ARAC, die toen nog in een houten gebouwtje in Neede op zondagochtend bijeen kwam.
De aanvoer van oude radio’s richting zwembad werd ook steeds groter en reparaties voor kennissen en familieleden werden met graagte uitgevoerd, dat bracht weer wat op.
Al met al heeft het me wel een jaar meer op de MULO gekost, maar ik had het niet willen missen.
De Russen komen …
Dienstplichtige Instructeurs
Ondanks alles toch nog het diploma gehaald en toegelaten op de MTS in Hengelo waar voor het tweede jaar een afdeling elektronica draaide. De tweejarige studie verliep uitstekend en met goede cijfers mocht ik mijn praktijkjaar in Zwitserland bij de firma Zellweger AG in Uster (Vlakbij Zürich) doen, het tweede deel zou ik bij Hollands Signaal afmaken, maar met behulp van de Zwitsers, mijn vader en de MTS kon dat worden voorkomen en werd ik in Bern bij de “Radio Schweiz” tewerkgesteld. Die firma maakte o.a. apparatuur voor de vliegverkeersleiding, techniek voor de verbindingen met alle consulaten in Zwitserland met hun landen (Hele hallen vol RACAL-R17 met diversity units) in de buurt van Geneve, waar ook de ontvangstantennes voor de Infrarood weersatellieten stonden. Het ontwerpen van ontvangstapparatuur hiervoor was mijn aandeel in dit gebeuren, ook looptijdmetingen aan de onderzeekabel van Bern naar New York waren mij toebedeeld. Al met al een zeer interessante tijd.
In Nederland teruggekeerd werd ik opgeroepen voor de militaire dienstplicht bij de Koninklijke Luchtmacht. Het eerste halfjaar in Gilzerijen waar de basisopleiding plaats vond. Dat was meer het militaire deel, waaronder ook “tijgeren”, dat hebben we 12,5 meter gedaan toen de instructeur besloot dat het weer te mooi was voor dit soort activiteiten en daar is het ook bij gebleven.
Op de foto hiernaast soldaat Poortman wachtend op de Russen.
Na Gilzerijen volgde de Luchtmacht Elektronische en Technische School (LETS) bij Arnhem. Dat was mooi dicht bij Goor. De opleiding was snel uitgevoerd en met nogal goede cijfers (Voor mij wel uitzonderlijk) werd ik met nog twee dienstplichtigen gevraagd of we ervoor voelden elektronica-instructeur te worden. Dat was helemaal dikke pret. Drie dienstplichtigen tussen allemaal beroeps, we werden wat lesuren betreft prima bedeeld door de LUVA’s (aardig vrouwvolk) die er voor zorgden dat we vrijdagsmiddags om 12 uur al weg konden en ‘s maandags tegen twee uur terug moesten zijn. Op de foto hiernaast de drie gelukkigen, Poortman in het midden, toen nog korporaal, later sergeant, verder hebben we het niet geschopt, de diensttijd was op!!
Siemens Albis 0860
Na wat zoekwerk naar een baan in Nederland toch weer in Zwitserland terecht gekomen, bij Siemens Albis Zürich, waar o.a. de eerste computergestuurde telefooncentrales ontwikkeld werden in samenwerking met moederbedrijf Siemens in München. Van mijn verblijf van ca. 10 jaren heb ik er ongeveer vijf in Zürich en vijf in München doorgebracht. Foto rechts: Testopstelling van besturing telefooncentrale.
Leven als God in Frankrijk in zeer aangename steden.
De volgende baan was eind 1977 in Almelo bij Urenco, daar heb ik in het begin meegewerkt met de ontwikkeling van meet- en testapparatuur voor de fabricage van Ultra Centrifuges. 
In deze periode heb ik de radiohobby weer opgepakt, een mooie compensatie van al het gestreste gedoe op
Ultracentrifuges, zie foto rechts
het werk. Vele avonden doorgebracht bij PA0JAB, Henk Baltes die mij er ook toe aanzette de zendmachtiging te halen. Dat was vrij snel geregeld, de call was PE1LHJ, dus geen CW.
Op het werk kwamen de computers wat meer in zwang en werd de testapparatuur bestuurd met deze rekentuigen wat uiteindelijk leidde tot het opzetten van een datanetwerk (eerst met coax) en later werd mij het beheer van de centrale computersystemen (Hewlett Packard Unix), hele rekken in de computerruimtes, in de schoenen geschoven. Omdat er later een aparte club opgezet werd voor dit werk, kreeg ik een ander klus toegewezen, namelijk het beheer van de SAP-R3 systemen, dat is de centrale software die ongeveer voor alles in een bedrijf zorgt. Aangezien we, om welke reden dan ook, alle modules in bedrijf hadden moest ik daarvoor ook allerlei cursussen volgen, zo veel mogelijk in het buitenland (dat was mijn eigen keuze) en vaak op herhaling na updates.
Met de radiohobby ging het zo z’n gangetje, maar ja, na een poosje begint het toch te kriebelen om op de HF-banden uit te komen en werden de eerste seinkunsten beoefend met Arie, PA2TAB (tegenwoordig PC7M). Op 2 meter in CW verhalen seinen en opnemen. Voor het examen had ik mij opgegeven voor A en B, dat was maar goed ook, de 8 woorden/minuut gingen prima, maar bij 12 woorden sloegen de zenuwen toe en verprutste ik het grondig. Maar de B-machtiging had ik, PB0AGZ. Een half jaar daarna had ik ook (na hard zwoegen) de A-machtiging, PA3ESY. Deze call heb ik nog steeds en aangezien mijn website ook zo heet ga ik geen andere call kiezen.
Mijn bezigheden op radiogebied bestaan tegenwoordig uit het verzamelen van oude militaire apparatuur, alles alleen met buizen, het repareren en restaureren van dit soort
spullen.
T-1154
Op de foto rechts, de beroemde T1154-zender.
Het ontwerpen van de meest onzinnige en soms zinnige dingen en zelfbouw staan bij mij nog steeds hoog in het vaandel. Ik pruts het liefst met buizenzendertjes, ontvangers, voedingen en versterkers. Hoe simpeler, hoe beter. Verder speelt fotografie nog steeds een grote rol in mijn leven en het onderhouden van de website kost ook de nodige uurtjes. Vrijwilligerswerk bij het plaatselijke Historisch Museum vergt ook nog de nodige tijd.
Ik ben nog steeds gelukkig getrouwd met Marjolein, die nog een redelijk aantal jaartjes jonger is en voor de kleuterklassen staat en mij dus niet in de weg loopt. We hebben twee kinderen en twee kleinkinderen en dat vergt toch weer wat meer tijd maar is erg leuk.
Voor verdere informatie biedt mijn website: https://www.pa3esy.nl misschien wel enige uitkomst.
Nog enige foto’s uit het heden:
De werkbank in de shack
De communicatie- en denk-hoek.
Gedeelte van de verzameling.
Antennetjes.
